پک 3 جلدی دیوان حافظ، گلستان سعدی و بوستان سعدی

پک ۳ جلدی دیوان حافظ، گلستان سعدی و بوستان سعدی

مجموعه ای آثار دو شاعر بلند آوازه شیرازی … حافظ و سعدی شیرازی 

خواجه شمسُ‌الدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی شاعر قرن هشتم و اهل که زیبایی و شیوایی غزلیات او زبانزد تمامی شعردوستان و هنردوستان در سراسر جهان است. مجموعه اشعار او تحت عنوان دیوان حافظ حدود 500 شعر است که در قطعات مختلف غزل، قصیده، مثنوی، رباعی و … سروده است.

مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی معروف به “سعدی شیرازی” یا “شیخ شیرازی” از شاعران بزرگ قرن هفتم هجری قمری است. سعدی در کودکی پدر خود را از دست داد. بیشتر اعضای خانواده او اهل علم، دین و دانش بودند. چنانچه خود نیز می گوید: همه قبیله ی من، عالمان دین بودند مرا معلم عشق تو، شاعری آموخت.

سعدی شیرازی در سنین جوانی، جهت تحصیل ادب و حکمت به بغداد رفت. او در مدرسه نظامیه که توسط اساتید برجسته ای مانند سهروردی، فقه و حکمت آموخت. سعدی سفرهای بسیاری را به شام و مراکش و حجاز و … جهت تحصیل علم  داشت و پس از این سفرها در زمان پادشاهی “اتابک ابوبکر بن سعد” به شیراز بازگشت و شاهکارهای جاودان خود بوستان و گلستان را سرود. سعدی در سال 655 هجری قمری، بوستان را به نظم و در سال بعد گلستان را به نثر خلق نموده و آنها را به اتابک و پسرش سعد بن ابوبکر تقدیم کرد.  در برخی متون آمده است که او لقب سعدی را نیز از همین نام “سعد بن ابوبکر” گرفته است. سعدی در سال 655، بوستان یا سعدی نامه را به نظم نوشت و در سال بعد گلستان را به رشته تحریر درآورد.

بوستان سعدی

بوستان سعدی، اولین اثر سعدی است که به نظم سروده شده و شامل حدود چهار هزار بیت شعر است. سعدی اشعار بوستان را در طی سفرهای خود سروده و موضوع اصلی این کتاب، در رابطه با اخلاق، تربیت، سیاست و اجتماع است که به ده باب مختلف تقسیم شده است.

• در باب عدل

گرفتیم عالم به مردی و زور

ولیکن نبردیم با خود به گور

……………

چو بر دشمنی باشدت دسترس

مرنجانش کاو را همین غصه بس

……………

عدو زنده سرگشته پیرامنت

به از خون او کشته در گردنت

• در باب احسان

چو بینی یتیمی سر افکنده پیش

مده بوسه بر روی فرزند خویش

……………

یتیم ار بگرید که نازش خرد؟

وگر خشم گیرد که بارش برد؟

……………

الا تا نگرید که عرش عظیم

بلرزد همی چون بگرید یتیم

•  در باب عشق

که هامون و دریا و کوه و فلک

پری و آدمی‌زاد و دیو و ملک

……………

همه هرچه هستند از آن کمترند

که با هستیش نام هستی برند

……………

عظیم است پیش تو دریا به موج

بلند است خورشید تابان به اوج

……………

ولی اهل صورت کجا پی برند

که ارباب معنی به ملکی درند

 

• در باب تواضع

یکی را چو سعدی دلی ساده بود

که با ساده رویی در افتاده بود

……………

جفا بردی از دشمن سختگوی

ز چوگان سختی بخستی چو گوی

……………

ز کس چین بر ابرو نینداختی

ز یاری به تندی نپرداختی

……………

یکی گفتش آخر تو را ننگ نیست؟

خبر زین همه سیلی و سنگ نیست؟

 

• در باب رضا

شبی زیت فکرت همی سوختم

چراغ بلاغت می افروختم

……………

پراکنده گویی حدیثم شنید

جز احسنت گفتن طریقی ندید

……………

هم از خبث نوعی در آن درج کرد

که ناچار فریاد خیزد ز درد

……………

که فکرش بلیغ است و رایش بلند

در این شیوهٔ زهد و طامات و پند

……………

نه در خشت و کوپال و گرز گران

که این شیوه ختم است بر دیگران

……………

نداند که ما را سر جنگ نیست

وگر نه مجال سخن تنگ نیست

……………

توانم که تیغ زبان بر کشم

جهانی سخن را قلم در کشم

 

• در باب قناعت

یکی نان خورش جز پیازی نداشت

چو دیگر کسان برگ و سازی نداشت

……………

کسی گفتش ای سغبهٔ خاکسار

برو طبخی از خوان یغما بیار

……………

بخواه و مدار ای پسر شرم و باک

که مقطوع روزی بود شرمناک

……………

قبا بست و چابک نوردید دست

قبایش دریدند و دستش شکست

……………

همی گفت و بر خویشتن می‌گریست

که مر خویشتن کرده را چاره چیست؟

……………

بلا جوی باشد گرفتار آز

من و خانه من بعد و نان و پیاز

……………

جوینی که از سعی بازو خورم

به از میده بر خوان اهل کرم

……………

چه دلتنگ خفت آن فرومایه دوش

که بر سفرهٔ دیگران داشت گوش

 

•  در باب تربیت

یکی ناسزا گفت در وقت جنگ

گریبان دریدند وی را به چنگ

……………

قفا خورده عریان و گریان نشست

جهاندیده‌ای گفتش ای خودپرست

……………

چو غنچه گرت بسته بودی دهن

دریده ندیدی چو گل پیرهن

……………

سراسیمه گوید سخن بر گزاف

چو طنبور بی مغز بسیار لاف

……………

نبینی که آتش زبان است و بس

به آبی توان کشتنش در نفس؟

……………

اگر هست مرد از هنر بهره‌ور

هنر خود بگوید نه صاحب هنر

 

• در باب شکر

جوانی سر از رای مادر بتافت

دل دردمندش به آذر بتافت

……………

چو بیچاره شد پیشش آورد مهد

که ای سست مهر فراموش عهد

……………

نه گریان و درمانده بودی و خرد

که شبها ز دست تو خوابم نبرد؟

……………

نه در مهد نیروی حالت نبود

مگس راندن از خود مجالت نبود؟

……………

تو آنی کز آن یک مگس رنجه‌ای

که امروز سالار و سرپنجه‌ای

……………

به حالی شوی باز در قعر گور

که نتوانی از خویشتن دفع مور

 

• در باب توبه

دریغا که فصل جوانی برفت

به لهو و لعب زندگانی برفت

……………

دریغا چنان روح پرور زمان

که بگذشت بر ما چو برق یمان

……………

ز سودای آن پوشم و این خورم

نپرداختم تا غم دین خورم

……………

دریغا که مشغول باطل شدیم

ز حق دور ماندیم و غافل شدیم

……………

چه خوش گفت با کودک آموزگار

که کاری نکردیم و شد روزگار

 

• در باب مناجات و ختم کتاب

سیه چرده‌ای را کسی زشت خواند

جوابی بگفتش که حیران بماند

……………

نه من صورت خویش خود کرده‌ام

که عیبم شماری که بد کرده‌ام

……………

تو را با من ار زشت رویم چه کار؟

نه آخر منم زشت و زیبا نگار

……………

از آنم که بر سر نبشتی ز پیش

نه کم کردم ای بنده پرور نه بیش

……………

تو دانایی آخر که قادر نیم

توانای مطلق تویی، من کیم؟

……………

گرم ره نمایی رسیدم به خیر

وگر گم کنی باز ماندم ز سیر

……………

جهان آفرین گر نه یاری کند

کجا بنده پرهیزگاری کند؟

……………

چه خوش گفت درویش کوتاه دست

که شب توبه کرد و سحرگه شکست

……………

گر او توبه بخشد بماند درست

که پیمان ما بی ثبات است و سست

گلستان سعدی:

یک سال پس از اتمام بوستان سعدی، گلستان نیز به نثر با شاهکار نویسندگی و بلاغت در سال 656 به تحریر در آمد. سعدی در گلستان، صرفاً اوضاع فرهنگی و اجتماعی مردم را به صورت واقعی به تصویر کشانده است.

منّت خدای را عز و جل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت. هر نفسی که فرو می رود ممدّ حیات است و چون بر می آید مفرّح ذات. پس در هر نفسی دو نعمت موجود است و بر هر نعمتی شکری واجب.

گلستان سعدی به نثر آهنگین و زیبا آمیخته با نظم و در هشت باب نوشته شده است که عبارتند از:

سیرت پادشاهان

اخلاق درویشان

فضیلت قناعت

فوائد خاموشی

عشق و جوانی

ضعف و پیری

تأثیر تربیت

 آداب صحبت

پک ۳ جلدی دیوان حافظ، گلستان سعدی و بوستان سعدی:

انتشارات پیام عدالت،برای علاقمندان به آثار ادبی این دو شاعر گرانقدر، پک ۳ جلدی دیوان حافظ، گلستان سعدی و بوستان سعدی، را با استفاده از خط خوشنویسی استاد مصطفی اشرفی، در قطع جیبی و بر کاغذ گلاسه به چاپ رسانده است. شما می توانید برای بررسی سایر محصولات پیام عدالت، به دسته کتاب های نفیس مراجعه کنید.